İş Kanunu hükümlerine göre görevine işveren tarafından son verilen bir çalışanın ihbar süresi bulunmaktadır, ihbar süresine dahil olan her iş gününün iki saati çalışana iş arama izini olarak sağlanmalıdır. Bu çalışanın iş kanuna göre hakkıdır. İş arama izini işveren tarafından onaylanmalıdır, işverenin iş arama izini vermeme hakkı vardır.
işveren iş arama izinini onaylamaz ise çalışana iş arama izin hakkı olan 2 saat karşılığında 4 saatlik normal mesai ücreti ödemek durumundadır.
İş arama izini ve ihbar süresi birbiri ile ilişkilidir, ihbar süreleri 1 gün 6 ay arası çalışanların 2 hafta , 6 ay 18 ay arası çalışanların 4 hafta , 18 ay 36 ay arası çalışanların 6 hafta , 36 aydan fazla çalışanların ise 8 hafta ihbar süreleri vardır. Bu iş kanunu hükümleri olarak alt sınırdır. Çalışan ile şirketin iş sözleşmesinde ihbar süresi bu süreden daha uzun süre olarak belirlenmişse sözleşmedeki ihbar süresi boyunca ve çalışan lehine yorumlanacak biçimde her ihbar günü için 2 saat iş arama izini hakkı sağlanmalıdır. Sağlanmıyorsa kullanılmayan her bir saat iş arama izini için 2 saatlik normal mesai ücreti ödenmelidir.
Gerçek yaşamda 2 saat süre içerisinde bir iş görüşmesine gitme şansı kimsenin bulunmaz bu sebeple çalışanlara iş arama izin saatlerini toplu yada parçalı kullanma hakkı da verilmiştir, yani bir çalışan haftanın 4 günü kullanacağı 2 saatlik izinleri kullanmayarak bir tam gün iş arama hakkına sahip olabilir. Hatta bu iki saatlik iş arama izin saatlerini birleştirerek ihbar süresine göre birkaç tam gün iş arama hakkına da sahip olabilir. Bunu çalışan belirleyerek işverene bildirmek yani tebliğ etmek durumundadır.
İş arama izini normal şekilde çıkışı yapılan tüm çalışanların hakkıdır fakat genel olarak insan kaynakları ve muhasebe birimlerinde yada işverenler tarafından yanlış yorumlanan uygulamalar da vardır. İstifa eden çalışanın iş arama izini olmayacağı yorumu tamamen yanlış ve asılsızdır. Kendi isteği ile istifa eden kişiler de dahil belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan yani kadrolu olarak çalışan tüm çalışanların ihbar süresi varsa, ihbar süresi boyunca günde 2 saat iş arama izini hakkı vardır. Bu iki saati işveren onayı ile kullanabilmekedir ve yukarıda belirttiğimiz gibi bu iki saatlik izinleri tek tek , parçalı ve toplu olarak kendi insiyatifi ile kullanabilir.
Belirli Süreli iş sözleşmesi ile çalışanlar sözleşmede belirtilen süre bitiminde iş anlaşması biteceği için ihbar tazmınatı hakları bulunmaz, ihbar süreleri de bulunmadığı için iş arama izininden de bahsetmek mümkün olmamaktadır. Fakat belirli süreli iş sözleşmelerinin tekrarlanarak yapılması halinde belirli hukuki şartlar dahilinde belirsiz süreli iş sözleşmesine dönüşme durumu olabilmektedir, ayrıca bir yıldan uzun belirsiz süreli iş sözleşmeleri kıdem tazminatı da doğurmaktadır. Birçok davada ve yargıtay kararında belirli süreli iş sözleşmelerinin uzaması veya belirli sürenin aşışması veya fesih yapılmaması sebebi ile belirsiz süreli sözleşme hükümlerine tabi olduğu gözlemlenmektedir.
Bu sebeple 1 yıldan uzun belirli süreli iş sözleşmelerinde sözleşme bitiminden önce işveren tarafının fesih etmesi halinde fesih sebebine göre çalışanın iş arama izini hakkı olduğu yorumu birçok davada karşımıza gelmektedir. Bu sebeple işveren tarafından süresinden önce fesih edilen 1 yıldan uzun süreli olan ve imza tarihi 1 yıldan eski olan belirli süreli iş sözleşmesine bağlı çalışanların iş akdi fesihlerinde iş arama izini uygulanması yerinde ve güvenli olacaktır.
İş arama izini toplu kullanmak için çalışanlar çalıştıkları şirkete ihbar sürelerinin hemen başlarında yazılı olarak müracat etmelidir. Bunu yaparken aşağıdaki örnek İş Arama İzini Toplu Kullanma Dilekçesi benzeri bir dilekçe sunmaları yeterli olacaktır.
İş Arama İzinini Toplu Kullanma Dilekçesi işten ayrılan çalışan tarafından çalıştıkları şirket müdüriyet makamına yazılmalıdır ve şahsen teslim edilmelidir. Bu sayede işveren çalışanına 2 saatlik iş arama izinlerini toplu olarak kullanma imkanı sağlayabilecektir. Aşağıdaki İş Arama İzini Toplu Kullanma Dilekçesi Örneğini kendi kişisel bilgileriniz ve şirket bildileri ile düzenledikten sonra ıslak imzalı olarak şirket yönetimine , personel dairesine yada insan kaynaklarına teslim ediniz.
İş Arama İzini Toplu Kullanma Dilekçesi
................................... Müdürlüğüne
................. Tarihi itibarı ile görevime son verildiği tarafıma teblig edilmiştir.
İş Kanunu hükümlerine göre ........... hafta ihbar sürem olduğu ve ihbar süremin ................. günü başladığı ve .............. günü son bulduğu hesaplanarak tarafıma bildirilmiştir.
İhbar sürem boyunca kullanabileceğim günlük 2 saatlik iş arama izinlerimi toplu olarak ............. ile ............. tarihleri arasında kullanmayı talep etmekteyim. Bu talebi kendi hür iradem ile ve hiçbir baskı altında kalmadan yaptığımı kabul ve beyan ederim.
İş arama izinlerimi toplu olarak belirttiğim günlerde kullanabilmem için gereğini saygılarım
ile arz ederim.
Tarih :
İsim Soyisim :
İmza :