Eski Hale Getirme Nedir?
Kişinin kendisine tanınan süreyi, kendi kusurundan kaynaklanmayan bir nedenden dolayı kaçırması halinde eski hale getirme söz konusu olabilir. Eğer kişinin hak düşürücü süreyi kaçırmasının nedeni, süreyi unutması gibi bir sebepse bu durum eski hale getirme sebebi olarak kabul edilemez.
Eski Hale Getirme Başvuru Süresi
Gerekli koşulları sağlayan kişi, ilgili işlemi yapmasına engel olan sebebin ortadan kalkmasından itibaren 2 hafta için eski halin iadesi talebinde bulunmak zorundadır (HMK 96/1). Eski (Mülga) Kanun HUMK zamanında olan 10 günlük süre yeni düzenleme ile artırılmıştır.
Engelin ortadan kalmasından itibaren 2 hafta içinde talepte bulunma zorunluluğu olmakla birlikte, ilk derece ve istinaf yargılama aşamasında söz konusu talep, her halükarda nihaî kararın verilmesine kadar yapılması gerekir. Ancak bu duruma kanun koyucu bir istisna getirmiş ve eğer nihaî karar tarafın yokluğunda verilmiş ise, tahkikat aşamasında kaçırılan süreler için kararın verilmesinden sonra da bu talepte bulunabilecektir (96/2). Böylece o tarafın hukukî dinlenilme hakkının muhafazası sağlanmaya çalışılmıştır.
Yargıtayın ilk derece mahkemesi sıfatıyla yaptığı yargılamalarda ise, yine ilk derece mahkemesi için öngörülmüş olan bu kuralların uygulanması gerekecektir (M. G.)*.
Düzenlemede yer alan 2 haftalık talep süresi, bir hak düşürücü süredir. Dolayısıyla bu süre geçtikten sonra talepte bulunulur ise talebin reddedilmesi gerekecektir.
Eski Hale Getirme Başvurusunun Reddi
Usule uygun hazırlanmamış bir dilekçe ile yapılan başvuru sonucunda ilgili mahkeme makamı başvuruyu reddedebilir. Sürelerin geriye döndürülmesi gayesi ile başvuru yapan kimse ret kararına karşı İtiraz yoluna gidebilir. Bunun için yeni bir dilekçe hazırlanmalı ve ilgili mahkemenin bir üst mahkemesine ya da o mahkemeye özgü bir itiraz yolu gösterilmiş ise o yol takip edilerek başvurunun reddine itiraz edilebilir.
Başvuruya ilişkin kabul kararı verilmesi durumunda ise bu karardan etkilenen kimselerin itiraz ya da temyiz hakları bulunmamaktadır. Zira kabul kararları kesin niteliktedir. Kabul kararı verildiği andan itibaren artık muhakeme hiç süre kaçırılmamış gibi eski haline dönecektir. Sürenin geçirilmesi ile uygulanan kararın kesinleşme durumu da ortadan kalkacaktır.
Eski Hale Getirme Şartları Nelerdir?
- Kaçırılan sürenin, kesin süre olması gerekir.
- Kesin sürenin elde olmayan sebeplerle kaçırılmış olması gerekir.
- Başka bir hukukî yola başvurma olanağı bulunmamalıdır.
Eski Hale Getirme Dava Giderleri
Eski hâle getirme talebi sebebiyle ortaya çıkan giderler, talepte bulunan tarafa yükletilir. Ancak, karşı taraf eski hâle getirme talebine karşı asılsız itirazlar ileri sürerek giderlerin artmasına sebep olmuşsa, hâkim, giderlerin tümünün veya bir kısının karşı tarafa yükletilmesine karar verebilir (m. 101).
Eski Hale Getirme Davasında Görevli Mahkeme Hangisidir?
Eski hale getirme davasında görevli mahkeme, Asliye Hukuk Mahkemesidir.
Eski Hale Getirme Dilekçesi Nasıl Yazılır?
Eski Hale Getirme dilekçesi hazırlarken öncelikle başlığın doğru seçilmesi gerekir. Yani dilekçenin hangi mahkemeye verileceğine dikkat edilmelidir. Eğer ortada bir engel olmasa ve süre kaçırılmamış olsaydı dilekçe hangi mahkemeye verilecekse yine EHG dilekçesi de o mahkemeye verilecek yani dilekçenin başlığı o mahkemeye hitaben yazılacaktır.
Yine dilekçe içerisinde söz konusu sürenin neden kaçırıldığını, Temyiz süresinin kaçırılmasında başvurucunun bir kusurunun olmadığını ve varsa delil teşkil eden belgeleri ile birlikte yer verilmelidir. Zira başvuruyu değerlendirecek kurum bir duruşma yapmayacağı için tüm değerlendirme söz konusu başvuru dilekçesi örneği üzerinden yapılacaktır. Bu nedenle başvurucunun, kabul kararı alabilmesi için iyi bir dilekçe hazırlaması yararlı olacaktır.
Not: Eski hale getirme istemiyle ile ilgili tüm ayrıntılar, gerekçeleriyle somut olaya uygun olmak kaydıyla belirtilmelidir. Aşağıdaki dilekçede örnek bir senaryo görebilirsiniz. Kişisel bilgilerinize ve yaşadıklarınıza göre ilgili değişiklikleri yapınız. Ayrıca, bir avukattan da yardım almanızın mahkeme süresince işinizi oldukça kolaylaştıracağını belirtmekte fayda var.
Eski Hale Getirme Dilekçesi
...... ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ SAYIN HAKİMLİĞİNE
DOSYA NO:
DAVACI : Ad Soyad (T.C. Kimlik No: ...)
ADRES :
DAVALI : Ad Soyad (T.C. Kimlik No: ...)
ADRES :
KONU : Eski hale getirme istemi
AÇIKLAMALAR:
1. Mahkemenizin .../.../.... tarihinde yapılan ara kararı ile delillerimi ve tanıklarımı sunmak için 10 günlük kesin süre verilmiştir. Verilen sürenin kesin süre olduğu tarafıma bildirilmiştir.
2. Mahkemenize sunulmak üzere delillerimi ve tanık listemi hazırlarken .../.../.... tarihinde kalp krizi geçirdim. Önce ...... Hastanesine sonra da durumumun acil olması nedeniyle ...... Üniversitesi Araştırma Hastanesine kaldırıldım. .../.../.... tarihinde hastaneden çıktım. Bu konu ile ilgili hastaneden alınan rapor ve evrakları ekte sunmaktayım.
3. Bugün hastaneden çıkarak ......’ya döndüm. Engel halimin kalktığı bugün, delil ve tanık listemi sunuyorum. Mazeretim göz önüne alınarak, eski hale getirme istemim ile delil ve tanık listemin kabulü edilerek gereğinin yapılmasını isteme zarureti hâsıl olmuştur.
HUKUKİ DELİLLER: Hastane raporları, tanıklar ve her türlü yasal delil.
HUKUKİ NEDENLER: HUMK. md. 166-174 ve ilgili mevzuat.
SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda açıklanan nedenlerle, eski hale getirme istemimin kabulü ile mahkemenizin .../.../.... tarihli ara kararı gereğince süresinde sunamadığım delillerimin ve tanık listemin kabulü edilerek gereğinin yapılmasına karar verilmesini saygılarımla arz ederim. .../.../....
Davacı Ad Soyad
İmza
Yararlanılan Kaynaklar:
- Tanrıver, S. ve Hanağası, E. (2017). Usul İşlemleri, Süreler, Adli Tatil, Eski Hale Getirme. Ankara Üniversitesi Açık Ders, s. 21.