Temyiz kelimesinin hukuki anlamı yerel veya birinci derece mahkemesi kararının veya istinaf kararının üst mahkeme tarafından esas ve usul yönünden gözden geçirilmesini ve hatalı bir karar veya yorum varsa yeniden değerlendirilmesini sağlamak için üst mahkemeye başvurmak anlamı taşımaktadır. Bir kararın temyiz edilebilmesi için süresi içinde müracat edilmesi gerekmektedir. Temyiz ile istinaf birbiri ile karıştırılan kavramlardır , istinaf başvurusu kararın yani dosyanın tekrar değerlendirilmesini içerirken temyiz hukuken doğruluğunun incelenmesini kapsamaktadır. Karar kesinleşmeden önce istinafa gidilerek istinaf kararında hukuki cekinceler varsa temyiz edilerek dosyanın hukuki olarak değerlendirilmesi istenmektedir. Temyiz yeniden yargılanma anlamı taşımaz ve deliller değerlendirilmez, kararın hukuki olarak doğru olup olmadığı ve mahkeme sürecinin hukuki olarak değerlendirilmesinin üst mahkemeden talep edilmesidir.
Dava sonuçlarında esas veya usül olarak yanlış olduğu düşünülen tüm kararlar yanlıştır demek doğru bir yaklaşım değildir. Önemli davaların kararı açıklandığında avukatınız yoksa bile bir avukattan danışmanlık alarak sonraki süreç üzerinde değerlendirme yapmak mantıklı bir yaklaşım olacaktır. Davanın seyrini , kararları , delillleri , hukuki yorumları bir hukukçunun değerlendirmesi dava kararı kesinleşmeden yapılması gereken işlemlerdir. Özellikle önemli maddi davalarda ve ceza davalarında avukat danışmanlığı almanız ve davanızı bir avukatın takip etmesi çok daha sağlıklı olacaktır.
Temyiz süresi mahkemeden mahkemeye değişmektedir, tebliğ tarihi dahil olmak üzere 8 10 veya 30 gün olabilmektedir, siz temyiz süresini 1 hafta olarak değerlendiriniz , belirtilen günlere haftasonları dahildir. Temyiz başvuruları üst mahkemeye şahsen yapılmaktadır.
Temel hukuk düzeni yerel mahkeme yani birinci derece mahkemesi , üst mahkeme istinaf başvurusu ve en son temyiz olarak belirlenmiştir. Birinci derece mahkemesinin yani yerel mahkemenin kararı bir üst mahkemeye istinaf başvurusu ve daha sonra daha üst mahkemeye temyiz başvurusu ile hukuki süreç devam etmektedir. Her mahkeme kararı için temyiz yoluna gidilemez, basit davalar olarak değerlendirilen birçok davada ilk derece mahkemesi ve istinaf mahkemesi süreci ile davalar sonuçlandırılmaktadır, temyiz yolu kapalıdır.
Temyiz edilemeyecek davaları kısaca özetlersek , makaleyi kaleme aldığımız dönemde maddi değeri 72000 TL altında olan davalar temyiz edilememektedir. Kira davalarının maddi değeri düşük olanları , hukuk muhakemeleri kanunu 4. maddede yer alan kanunlar , Kat malikleri kanununun büyük kısmı temyiz edilemen davalardır, Çekişmesiz yani anlaşmalı davaların büyük kısmı , Nüfus kaydına ilişkin çekişmesiz davalar gibi basit davalarda ve genel olarak ceza dışı davalarda temyiz yolunun kapalı olduğu davalar bulunmaktadır. Bu davalar Hukuk muhakemeleri kanununun ilgili maddelerinde belirtilmiştir, bazı maddelerde değişiklikler bulunduğu için özellikle 2016 sonrası tüm değişiklikler ile beraber değerlendirme yapılmalıdır.
Genel olarak temyiz edilebilen davalarda temyiz sebepleri hukukun yani kanun maddelerinin yanlış yorumlanmış olması , dava şartlarına aykırılık bulunması , sunulan kanuni olarak kabul edilebilir dellillerin kanuni bir sebep bulunmaksızın veya sebepsiz olarak kabul edilmemesi , karara etki eden yargılama hatası ve eksikliklerin bulunması genel temyiz edilebilme gerekçeleri arasında yer almaktadır. Yani temyiz edilme sebebi maddi ve usul hukuğundaki eksiklik ve yorum hataları olarak değerlendirilmektedir.
Temyiz başvurularında ceza hukuğu haricinde harç , gider ve tebliğ masrafları temyiz eden tarafından karşılanmaktadır. Genel kural olarak temyizin bir kararı durdurma maksadı ile yapılmaması açısından kararın icrasını yani kararın uygulanmasını temyiz ederek durdurmak genel olarak mümkün değildir. Ancak icra ve iflas kanunda yer alan belirli maddeler ile temyiz başvurularında huküm icrasının ertelenmesi mümkün olmaktadır. Buradan temyiz edilen tüm icra ve iflas davalarında kararın erteleneceğini düşünmek yanlış olur, burada mahkemeler gerekli durumlarda kararın icra edilmesini ertelerlerse kararın uygulanması ertelenir, yoksa kararlar uygulanmaya devam eder.
Temyiz incelemesi mahkeme incelemesini dava dosyası üzerinden hukuki açıdan yapmaktadır , bu aşamaya gelmiş davalarda yeni delil sunulması makul bir durum değildir. Delillerin yeni belirlenmiş olması veya kolluk güçleri tarafından karar sonrası bulunmuş deliller bulunursa mahkeme bunları inceleyerek karara büyük etkisi olacak deliller olduğuna kanaat getirirse , alt derece mahkemesine yeniden değerlendirmek üzere sevk etme eğilimi gösterebilmektedir. Temyizde genel olarak duruşma yapılması beklenmez, üst mahkeme dosyayı inceler ve noksanları bulunuyorsa birinci derece mahkemesine durumu bildirir. Birçok durumda kararı etkileyecek noktsanlık bulunmaz ve karar kesinleşir. Temyiz aşamasında kararın değişmesi çok nadir gözüken bir durumdur.
Yargıtay Temyiz davalarında yüksek maddi değeri bulunan davalarda , çekişmeli evliliğin bultanı ve iptali davalarında , çekişmeli boşanma davalarında , çekişmeli velayet ve soy bağı davalarında ve genel kurul kararı iptal davalarında duruşma yapma kararı alabilmektedir, genellikle temyiz davalarında duruşma olmaz, mahkeme kararları ve dosya incelenerek temyiz kararı verilir.
Temyiz değerlendirmesinde genel olarak üç sonuç ile karar verilir, kararda esas ve usul olarak hukuki bir noktanlık görülmezse onama , hukuki eksiklikler kararı etkileyecek netice veriyorsa bozma , basit ve kararı etkilemeyecek hatalar varsa düzelterek onama kararı verilmektedir. Yine temyiz başvurularının çok büyük kısmı onama ve düzelterek onama biçiminde neticelenmektedir, yerel mahkeme kararının bozulması çok sık rastlanmaz. Temyiz onama kararında hukuk normlarına yapılan itiraz çerçevesinde kararın doğruluğunun gerekçesini açıklamaktadır. Temyiz onama kararı verildiği zaman dava sonucu kesinleşmiş olmaktadır.
Temyiz kararında bozma kararı verilirse dosya tekrar istinaf mahkemesine gider ve istinaf mahkemesi tekrar değerlendirerek bozma kararına uymaya veya kendi verdiği kararda direnmeye karar verebilir. İstinaf mahkemesi bozmaya uyarsa dosya yeniden görülmektedir, istinaf mahkemesi kararında direnirse yani aynı kararın doğru olduğu kararında olursa istinaf mahkemesine başvuru yolu açıktır.
Anlaşmalı davalar ve basit davalar hariç, maddi değeri yüksek davalar ve ceza davalarında mahkeme sürecinde bir avukatınızın bulunması son derece önemlidir, hem mahkeme esnasında olabilecek hak kayıplarınızın önüne geçilmesi hemde mahkeme sürecinin sizin mağdur olmayacağınız biçimde tamamlanabilmesi için Avuaktınızın bulunması sizin en büyük hukuki güvencenizdir. Bu sebeple tüm önemli davalarınız için dava son aşamalarına gelmeden mümkün olan en kısa sürede bir avukat ile davanızın takip edilmesini temin ediniz. Özellikle istinaf ve temyiz süreçleri karmaşık süreçlerdir ve sonuçlarında mahkeme kararları kesinleştiği için geri dönülmez sonuçlar ve problemler ile muhatap olmamak adına dava aşamasında hukuki danışmanlık almanız gerektiği durumlarda kesinlikle tereddüt etmeyiniz.
Temyiz Dilekçe Örneği
YARGITAY ............. HUKUK DAİRESİ BAŞKANLIĞINA
DOSYA ESAS NO : .........../.............
KARAR NO : .........../.............
KARAR TARİHİ : ...................
KARAR TEBLİĞ TARİHİ : .....................
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : İSİM SOYİSİM TC KİMLİK NO YAZINIZ
İKAMET ADRESİ YAZINIZ
KARŞI TARAF (DAVALI) : İSİM SOYİSİM TC KİMLİK NO YAZINIZ
TEBLİGAT ADRESİNİ YAZINIZ
TEMYİZ KONUSU : (NEDEN TEMYİZ ETTİĞİNİZİ HUKUKİ DİLLE YAZINIZ.)
İstanbul ....... İş Mahkemesinin .............. tarihli .................... esas numaralı ................... karar numaralı karar hükmünün temyizen bozulması istemimin sunulmasından ibarettir.
KARARIN ÖZETİ : (DAVA KONUSUNU VE TEMYİZ ETTİĞİNİZ KARARLARI YAZINIZ)
İş akdimin haklı feshi ve kıdem , ihbar tazminatı ve maddi alacaklarımın ödenmesi ile ilgili istemim ile ilgili yukarıda belirttiğim dava açılmıştır.
Yerel Mahkeme bilirkişi raporu ve sunmuş olduğumuz delillere rağmen davama red yönünde küküm vermiştir.
TEMYİZ NEDENLERİ : (KARARDA HATALI OLDUĞUNU DÜŞÜNDÜĞÜNÜZ HUSUSLARI YAZINIZ)
1- Mahkeme tarafından atanan bilirkişi rapor düzenlemiştir ve bilirkişi raporu uyarınca feshim haklı fesihtir.
2- İşveren işyerini devir etmesine karşın işçi hakları ilgili kanun uyarınca devir alanın sorumluluğuna geçmekte iken karar aksi yönde verilmiştir.
3- Kararda kıdem , ihbar tazminat taleplerim reddedilmiştir.
SONUÇ VE İSTEM :
Sunulan sebepler ve res'en mahkemenizce tespit edilecek sair sebeplerle, Temyiz talebimizin kabulüne , yerel mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesini saygılarım ile arz ve talep ederim.
Tarih :
İsim Soyisim :
İmza : Türkiye Cumhuriyeti Yargıtay Başkanlığı Web Sitesi : https://www.yargitay.gov.tr/
Yargıtay Başkanlığı Yerel Mahkeme Bilgileri ile Dosya Sorgulama Sayfası https://vatandasilam.yargitay.gov.tr/proxyYargitay/jsp/yargitay_jsp/yargitayDosyaSorguIlam.html
Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Kanun Yararına Temyiz ile alakalı Sıkça Sorulan Sorular Sayfası (Adli Yargı Mahkemeleri) https://higm.adalet.gov.tr/Home/SSSorularDetay/16
5271 Sayılı CMK ile Temyiz Kanun Yolunda ilişkin yapılan değişiklikleri inceleyen Dr Fahri Gökçen Taner Beyefendinin 17.08.2017 tarihli Ankara Barosundan yayınlanan kıymetli makalesi http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/2017-4/3.pdf